Actinische keratose, ook bekend als zonlichtbeschadiging van de huid, is een veelvoorkomende huidaandoening die ontstaat als gevolg van langdurige blootstelling aan de zon of andere vormen van ultraviolette (UV) straling. Deze aandoening wordt vaak gezien als een voorloper van huidkanker en verdient daarom de nodige aandacht. In dit artikel zullen we dieper ingaan op wat actinische keratose is, hoe het begint, hoe je het kunt herkennen en welke behandelingsopties beschikbaar zijn.

Actinische keratose is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door de vorming van ruwe, schilferige plekken op de huid. Deze plekken kunnen variëren in grootte en kleur, meestal variërend van rood tot bruin of huidkleurig. Ze komen het meest voor op delen van de huid die veelvuldig worden blootgesteld aan de zon, zoals het gezicht, de oren, de nek, de handen, de armen en de schedel. Hoewel actinische keratose meestal goedaardig is, bestaat er een risico dat het kan uitgroeien tot plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker.

Actinische keratose begint doorgaans als kleine, ruwe plekjes op de huid. Deze plekjes kunnen jeuken of pijnlijk aanvoelen. Ze ontwikkelen zich meestal langzaam na verloop van tijd en kunnen in aantal toenemen bij voortdurende blootstelling aan UV-straling. Mensen met een lichte huid en degenen die veel tijd buitenshuis doorbrengen zonder adequate bescherming lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van actinische keratose.

Het is belangrijk om actinische keratose vroegtijdig te herkennen om de kans op complicaties te verminderen. Hier zijn enkele kenmerken om op te letten:

1. Ruwe, schilferige plekjes: Actinische keratose veroorzaakt plekjes die ruw aanvoelen en lijken op zandpapier. Deze plekjes kunnen variëren in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters.
2. Verandering in kleur: De plekjes kunnen verschillende kleuren hebben, zoals rood, bruin of huidkleurig.
3. Jeuk of pijn: Sommige plekjes kunnen jeuken, prikken of pijnlijk aanvoelen.
4. Toename in aantal: Als je merkt dat er steeds meer plekjes op je huid verschijnen, vooral op delen die vaak aan de zon worden blootgesteld, moet je extra alert zijn.

Er zijn verschillende behandelingsopties beschikbaar voor actinische keratose, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de individuele situatie van de patiënt. Enkele veel voorkomende behandelingen zijn:

1. Topische medicatie: Crèmes en gels die medicijnen bevatten zoals 5-fluorouracil (5-FU) of imiquimod kunnen worden voorgeschreven om actinische keratose te behandelen. Deze medicijnen helpen de abnormale huidcellen te verwijderen.
2. Cryotherapie: Bij deze behandeling wordt vloeibare stikstof gebruikt om de aangetaste plekjes te bevriezen, waardoor ze na verloop van tijd afschilferen.
3. Curettage en elektrodesiccation: Dit is een procedure waarbij het aangetaste weefsel wordt verwijderd met een schraap instrument en vervolgens wordt verbrand met elektrische stroom.
4. Fotodynamische therapie: Deze behandeling omvat het aanbrengen van een lichtgevoelige stof op de huid, gevolgd door blootstelling aan licht om de abnormale cellen te vernietigen.

Het is belangrijk op te merken dat actinische keratose vaak terugkeert, vooral bij mensen die herhaaldelijk aan UV-straling worden blootgesteld. Daarom is het essentieel om preventieve maatregelen te nemen om verdere schade aan de huid te voorkomen.

De beste manier om actinische keratose te voorkomen, is door jezelf te beschermen tegen overmatige blootstelling aan de zon. Gebruik een zonnebrandcrème met een zeer hoge factor die beschermt tegen zowel UVB- als UVA-stralen. Vergeet niet om je zonnebrandcrème- of spray om de twee uur opnieuw aan te brengen, vooral als je zwemt of zweet. Draag een zonnebril en een hoed om je gezicht en ogen te beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon.

Als je huidletsel opmerkt of veranderingen in een moedervlek opmerkt, gebruik dan de ABCDE-methode om te controleren op tekenen van huidkanker:

• A: Asymmetrie - Is de plek ongelijk van vorm?
• B: Border - Heeft de plek onregelmatige randen?
• C: Color - Heeft de plek meerdere kleuren?
• D: Diameter - Is de plek groter dan 6 millimeter?
• E: Evolving - Verandert de plek in grootte, vorm of kleur?

Raadpleeg onmiddellijk een dermatoloog als je enige van deze veranderingen opmerkt. Zonnebrandcrème die wordt aanbevolen voor mensen met een risico op actinische keratose is La Roche Posay Anthelios lijn. Deze crèmes en mist sprays bieden uitstekende bescherming tegen UV-stralen en kunnen helpen bij het voorkomen van verdere zonneschade aan de huid.

In conclusie, actinische keratose is een veelvoorkomende huidaandoening die kan worden voorkomen en behandeld met de juiste voorzorgsmaatregelen en medische zorg. Het is essentieel om bewust te zijn van de risico's van langdurige blootstelling aan de zon en om preventieve maatregelen te nemen om je huid te beschermen tegen schadelijke UV-straling. Als je tekenen van actinische keratose opmerkt, raadpleeg dan een dermatoloog voor een juiste diagnose en behandeling.